Ailede Çocuğun Yerinin Ruh Sağlığı Üzerindeki Etkileri
Doğuş Sırası
Aile içindeki etkileşim çocuk sayısından ve doğuş sırasından da etkilenir. Annebabaların
çocuklarına karşı davranışları çocukların doğumuyla değişimine uğrar. İlk çocuk
öncelikle tek çocuktur. Hem çok sevilir hem de sıkı bir denetim altına alınır. İlk çocuk diğer
çocukların doğumundan sonra bazı sorumlulukları omuzlamak zorunda kalır. Büyük çocuğa
kardeşi doğduktan sonra aile içinde yaşanacak değişiklikler önceden anlatılmalıdır.
Yetişkinlerden göreceği destek ve anlayışla, büyük çocuk yeni kardeşin gelmesiyle
oluşabilecek sarsıntıyı kolay atlatabilir. Genellikle ailenin ilk çocukları kardeşlerinin
sorumluluklarını da üstlenmek zorunda kaldıkları için ( daha çok ebeveynlerin sorumluluk
yüklemeleri) kendi kendilerine yetme, daha çabuk olgunlaşma ve koruyucu tavır geliştirme
zorunda kalırlar. Bunları sürekli davranışa dönüştürürler. Evde abla-ağabey modeli yanında
kardeşlerine arkadaş, anne-babaya yardımcı rolü üstlenirler. İlk çocuklar ileriki yaşamlarında
problemlerini kendileri çözebilen, tek başına yeterlik gösterebilen yetişkinler olurlar.
Ortanca çocuklar gelişim dönemlerinde büyük ve küçük kardeşlere nazaran biraz daha
şanssızdırlar. Büyük kardeşin hâkimiyeti, küçük kardeşin korunmacılığı arasında kişiliklerini
ortaya koyamazlar. Ya tamamen içe kapanık ya da çok fazla dışa dönük kişilik
geliştirebilirler. Bu durum genellikle ortanca çocuklarda daha az sevgi, daha az ilgi olduğu
düşüncesini uyandırabilir. Bu nedenle de anne-babaların dikkatini çekebilmek için gereksiz
aşırı davranışlar gösterebilirler.
Ailede en son dünyaya gelen küçük çocuklar ailedeki tüm bireyler tarafından her
zaman küçük olarak görülürler. Anne-babanın yaklaşımları çocuklar arasında gerekli
dengeyi sağlamazsa kendine güvensiz, problemlerle başa çıkamayan ve hataları hep kabul
bu durumu değiştirebilir. Sürekli küçük çocuk muamelesi gören ve şımartılan çocuklar
benmerkezci ve sorunlarının başkaları tarafından çözülmesine alışkın oldukları için ilişki
yaşamlarında da böyle davranırlar.