0-36 AY ÇOCUĞUNDA TOPLUMSAL KURALLAR

Toplumsal Kuralların Tanımı ve Önemi

Toplumsal kurallar, bireyin özel yaşamında ve toplum içinde uyması gereken
kuralların tümüdür.
Toplumsal kurallar sayesinde çocuk, toplumun bir üyesi olduğunu fark eder. Böylece
sosyal ortama uygun davranışlar göstermeyi öğrenir.
Çocuğun anne-babadan aldığı iki olgu vardır: Sevgi ve Eğitim. Sevgi; kabullenme,
koruma, kollama ve sevecenlik gibi bütün olumlu duyguları içerir. Eğitim ise; öğretilen her
şeyi, verilen bilgileri, becerileri, yasakları, kuralları, inançları, değer yargılarını, görgü
kurallarını ve insanın sosyalleşmesi için gerekli olan tüm toplumsal değerleri kapsar.
Disiplin; çocuk eğitiminin önemli bir parçasıdır. Aile içindeki denge ve düzenin
oluşturulmasında büyük önem taşır. Ancak disiplin, toplumumuzda "cezalandırma" ile
eşanlamlı olarak değerlendirilmektedir. Her ne kadar kelime anlamıyla "sertlik" ve
"kuralcılık" gibi kavramları çağrıştırıyorsa da gerçek anlamda disiplin, çocuğun topluma
uyumunu sağlayarak, davranışı yönlendirmeyi amaçlamaktadır. Disiplin, çocuğa istenilen
davranış ve alışkanlıkları öğretir. Kendi kendini denetleme ya da iç denetim demek olan
ahlak gelişimini sağlar. Disiplin, tutarlılık ve esneklik gibi temel ilkeleri içermelidir. Katı ve
baskıcı disiplinle davranışı yönlendirmeyi amaçlayan anne-baba; çocuğun kendilerine karşı
korku, öfke ve kızgınlık içinde olmasına sebep olur. Çocuğa saldırgan olmayı ve sorunlarını
şiddet yoluyla çözmeyi öğretir. Dolayısıyla çocukta zayıf vicdan ve ahlak gelişimine yol
açar.

Disiplin, bir eğitim aracı olarak düşünüldüğünde korkutma, utandırma, gururunu
kırma gibi kavramlarla iç içe olmamalıdır. Disiplinin iki temel amacı vardır; Birincisi,
çocuğa anlaşılır, kesin ve sınırları olan, güvenli bir ortam sunmaktır. Bu ortam çocuğun
sağlıklı gelişimi için gereklidir. Disiplinin ikinci amacı ise, çocuğun kendi kendini yönetme
yeteneği yani öz denetim kazanmasıdır. Çocuk denetim altında değilken de öğrendiklerini
uygulayabilmeli, kurallara uymayı sürdürebilmelidir. Ana babası yanındayken kurallara uyan
ama denetim kalkınca çığırından çıkan çocuk, öz denetim yeteneği kazanmamış demektir.

 Görgü Kuralları

Görgü kurallarının temellerinin atıldığı ilk yer aile ortamıdır. Görgü kurallarını
çocuğa öğretmek sadece bilgi aktarımıyla olmaz. Çocuk önce aile ortamında uygulanan ve
geçerli olan toplumsal kuralları gözlemler. Daha sonra taklit eder ve uygular.
Çocuğa görgü kurallarını öğretirken iki önemli kriter vardır. Birincisi çocuğun
kuralları uygulayabilecek yaşta olması, ikincisi ise anne-babanın uygulanması beklenen
toplumsal kuralların altını çizmiş olmalıdır.

Eğitim Ortamında Görgü Kuralları

Çocuğa verilen eğitim, okulda da devam eder. Öğretmen çocuklara görgü kurallarını
neler olduğunu öğreterek işe başlamalıdır. Daha sonra ise sınıfta davranışlarına dikkat
ederek, çocuklara örnek davranışlar sergilemelidir.
Öğretmenin çocuklara öğreteceği görgü kuralları şunlardır:

* Sabahları okula geldiğinde “günaydın” demeyi ve akşam okuldan ayrılırken “iyi
akşamlar” demeyi,

*Sınıf içinde gürültü yapmamayı,

*Hasta olanlara “geçmiş olsun” demeyi,

*Ona bir şey verildiğinde “teşekkür” etmeyi,

*Çevremizdeki çiçeklere ve bitkilere zarar vermemeyi, çiçekleri koparmamayı, ağaç
dallarını kırmamayı, çimlere basmamayı,

*Çöpleri çöp sepetine atarak, çevreyi kirletmemeyi,

*Yemek yerken konuşmaması gerektiğini,

*Bir şey alırken “izin istemeyi’’ çocuklara öğretmek gerekir.

Evde Görgü Kuralları

Görgü kuralları, aile ortamı içinde kabul gördüğü ve onaylandığı oranda çocuğa
geçer. Öğrenmenin önemli bir bölümü taklit edilerek gerçekleştiği için, çocuğun iyi bir
modele ihtiyacı vardır. Örneğin, sofra kuralları ile ilgili çocuktan “yavaş yemek yemesi
isteniyorsa” bu istek, çocuğa söylenmelidir. Ancak bu söylenirken anne-babada
davranışlarına dikkat ederek bu kurala uygun davranmalıdır.
0 yaşından sonra çocuk, toplumun iyi/kötü, doğru/yanlış ve ayıp gibi yargılarıyla
karşılaşır. Bu dönemde bebek olarak değil de çocuk olarak kabul edilmeye başlanır. İlk
karşılaştığı kural, tuvalet eğitimi konusundadır. Çocuktan artık “altına çişini ya da kakasını
yapmaması” beklenir.