0-36 AY ÇOCUĞUNA UYGUN DUYU EĞİTİMİ

Duyu Eğitimi

Yeni doğan bir bebek duyu sistemlerini kullanarak, çevreyi tanımaya dış dünyaya

uyum sağlamaya çalışmaktadır. Önceleri nesneleri ağzına alarak, onları bu yolla ayırt etmeye
çalışır. El ve kasları geliştikçe, dokunma duyusunu kullanarak çevreyi araştırır. Bu sebeple;
duyuların uyarılması ve tüm duyuların bir arada eşgüdüm içinde kullanılmasının sağlanması,
çocuğun tüm düzeylerdeki eğitiminde önemli katkılar sağlayacaktır. Bu bakımdan, küçük
yaşlardan başlayarak, bebeklerin duyularını uyarmak amacı ile bazı düzenlemeler
yapılmalıdır. Kültürümüz gereği, yaygın olarak kullanılan bebek eldivenleri, çocuğun
tırnaklarının kendisine zarar vermemesi için uzun süre kullanılmaktadır. Ancak, el en önemli
dokunma organı olduğu için ne kadar önce uyarıcıyla karşılaşırsa, bebeğin çevresini tanıması
ve öğrenmesi o kadar hızlı olacaktır. Bu sebeple ilk 15 gün sonunda bebeklerin tırnakları
kesilerek, eldivenlerinin çıkartılması gerekir. Bebeklerin duyularını uyarmak için öncelikle
farklı duyulara yönelik malzemelerin hazırlanması ile işe başlanmalıdır.

3.1. Dokunma Duyusuna YönelikMalzeme ve Oyunlar

Dokunma Sepeti

Her bebek için bir dokunma sepeti hazırlanmalıdır. Küçük bir sepet içerisine,
bebeklere farklı dokunma duyusu verebilecek malzemeler konulmalıdır. Bunlar: Sünger,
fırça, pamuk, top vb. olabilir. Hazırlanan sepetteki malzemeleri, bebeğin vücudunun farklı
bölgelerine (ayak tabanına, bacaklarına, gövdesine vb.) dokundurarak uyarılması
sağlanmalıdır. Bu oyun bebeğe giyinme, soyunma sırasında ya da alt değiştirme sırasında da
uygulanabilir. Annelere de banyo sırasında, bu oyunu oynaması önerilebilir. Bu oyunu bir
süre oynadıktan sonra, dokunma sepetindeki malzemeler zaman zaman değiştirilmelidir.

Dokunma Mobili

Bebeğe farklı dokunma duyuları verebilecek malzemelerden (sert, yumuşak vb.)
oluşan, mobil hazırlanmalı ve çocuğun yatağına asılmalıdır. Malzemeler sık sık
değiştirilmelidir. Bebeğe değişik özellikte kumaşlarla (düz, tüylü vb.) kaplanmış dokunma
topları hazırlanabileceği gibi sert ve yumuşak malzemelerden; süngerden, plastikten yapılmış
düz, girintili, çıkıntılı toplar alınabilir. Bebeğe bu topları vererek oynaması sağlanabileceği
gibi, bebekle karşılıklı top oyunları da oynanabilir ve toplar hakkında konuşulabilir.

Dokunma Yastıkları

Bebeğin üzerine oturabileceği ya da yatabileceği büyüklükte, farklı kumaşlardan
(peluş, yünlü, koton vb.) yastıklar yapılabileceği gibi, aynı kumaştan içleri farklı
malzemelerle doldurulabilecek (kum, köpük parçaları, kırpık süngerler, kuş tüyü, fasulyeler
vb.) dokunma yastıkları hazırlanabilir. Bebeğin bu yastıklara, elleri ile dokunması
sağlanabileceği gibi üzerine oturarak ya da yatarak, vücudunun değişik bölgeleri ile farklı
duyuları algılanması da sağlanabilir. Benzer şekilde, çocuğun eline alabileceği büyüklükte
küçük dokunma yastıkları da yapılabilir.




Bebeğin elleri ile dokunmasının sağlanabileceği dokunma yastıkları

Dokunma Kartları

İki yaşından büyük çocuklar için kare şeklinde kartlar hazırlanabilir. Kartlar çeşitli
malzemelerle kaplanır. Örneğin; Pelüş, zımpara kâğıdı, sünger, pamuk, farklı kumaşlar vb.
Çocuktan benzer olanları eşleştirmesi istenebilir.
İkişerli yastık hazırlanarak, benzer malzemeler ile kaplanabilir.

Dokunma Torbası

İki yaşından büyük çocuklar için bir torbanın içine çocuğun tanıdığı nesneler
konulabilir (top, bebek, araba vb.). Torbanın içinden aldığı bir nesneyi, dokunarak tanıması
ve ismini söylemesi istenebilir. Konuşması yeterli olmayan çocuklar, o nesnenin eşini
torbanın dışından gösterebilir. Çocuğun yaşı büyüdükçe, birbirine daha çok benzeyen
nesneler ayırt ettirilir. Örnek: Kabuklu ceviz, kabuklu fındık, kabuklu kestane, kabuklu
palamut vb.

İşitme Duyusuna Yönelik Malzeme ve Oyunlar

Çeşitli sesler bebeklerin ilgisini çeker

Sesli Bileklikler

Örgüden yapılmış bileklikler üzerine küçük ziller tutturulur. Bebeğin uyanık olduğu
bir zamanda, el ve ayak bileklerini sallayarak nasıl ses çıkarılacağı gösterilir.

Sesli Mobiller

Farklı ses çıkaran malzemelerden hazırlanılan (küçük çıngırak ve ziller) mobil,
çocuğun yatağının başına asılır ve nasıl ses çıkaracağı gösterilir. Bebeğin ilgisi azaldığında,
malzemeler değiştirilir. Ses çıkaran malzemeleri kalın bir lastiğe tutturarak, aynı şekilde sesli
lastik bantlar hazırlanabilir. Bu bantlar, bebeğin ayakları ile tekmeleyerek ses çıkarabileceği
şekilde yatağına tutturulur.

 Çocuğun yatağının başına asılabilecek mobil

 Sesli Yastıklar

Hazırlanılan küçük kare yastıklara, farklı sesler çıkaran malzemeler tutturulur.
Bebeğin oyun köşesine konulan yastıklarla ses çıkarılarak nasıl oynayacağı gösterilir.

Sesli Toplar

İçinde zil olan sesli toplar satın alınabileceği gibi kumaştan dikilecek topun içine
farklı sesler çıkartan ziller koyarak da hazırlanabilir. Sesli top sepeti bebeğe verilerek,
toplarla nasıl oynayacağı gösterilir ve birlikte oynanır.

Ses Kutuları

Kola kutularından ikisine pirinç, ikisine mercimek, ikisine fasulye, ikisine kum gibi
farklı ses çıkaran malzemeler doldurulur. Üzeri kağıt, kumaş ya da iple kaplanır. Ses
kutularını 1-2 yaş arasındaki çocuklara vererek, seslerin farkında olmaları sağlanabileceği
gibi; 2,5 yaşından sonra az sayıda kutudan başlayarak, çocuklardan aynı sesi çıkaran kutuları
eşleştirmesi istenebilir.